Colchicum balansae Planchon, 1855
Άνθιση: (τέλη Αυγούστου-) Σεπτέμβριος-Οκτώβριος. Φύλλα από (τέλη Μαρτίου-) Απρίλιο έως Μάιο (-Ιούνιο).
Bολβός ωοειδής, έως 5 Χ 4 εκ., χιτώνες συνήθως δερματώδεις, με ρίγες εξωτερικά, σκούροι καφέ έως μαύρο-καφέ, με πολύ μακρύ λαιμό, τουλάχιστον 20 εκ. μακρύ, συχνά έως 50 εκ.!
Φύλλα 3-4, υστεράνθια, συγκεντρωμένα στο επίπεδο του εδάφους ή λίγο ψηλότερα, έως 30 Χ 6 (-9.5) εκ., αποκλίνοντα, συνήθως επιμήκη, με αμβλεία κορυφή, επίπεδα, με μάλλον ευκρινή μεσαία λωρίδα, με άτονη καρίνα, ελάχιστα κυματοειδή-συνεστραμμένα, παχειά, με στενό, χόνδρινο περιθώριο, λεία.
Άνθη 3-6 (-11), λευκωπά ή απαλά πορφυρά-λιλά, κάποιες φορές με άτονη μωσαίκωση. Σωλήνας εξαιρετικά μακρύς, λευκωπός. Τέπαλα έως 7 Χ 1.3 (-1.7) εκ., άνισα μεταξύ τους. Αύλακες στημόνων ρηχές, λείες. Στήμονες έως 1/3-1/2 των τεπάλων, τουλάχιστον οι εσωτερικοί εκφυόμενοι από βαθειά μέσα στον λαιμό. Νήματα λευκά, ανθήρες κίτρινοι. Στύλοι συνήθως πολύ μακρύτεροι των στημόνων, λευκοί ή κάποιες φορές πορφυροί στο επάνω τμήμα.
Κάψες στο επίπεδο του εδάφους, έως 4 Χ 2 εκ., επιμήκεις. Σπέρματα κόκκινα-καφέ έως καφέ, με κιτρινωπό εξάρτημα.
Βιότοπος: σε πετρώδεις, αργιλώδεις πλαγιές, λιβάδια, θαμνώνες και πευκοδάση, σε ασβεστόλιθους, σχίστες, σε υψόμετρο 50-1700 (-2000)μ, συνηθέστερα κοντά στο επίπεδο της θάλασσας.
Χρωμοσωματικός αριθμός: 2n= 108.
Εξάπλωση: στα νησιά του Α Αιγαίου (Ρόδος, Σύμη, Λέρος και Σάμος). Επίσης, στην ΝΔ Τουρκία. Mια αναφορά απο τον Πόρο (Α. Πελοποννήσου) είναι μάλλον εσφαλμένη (Strid 2016).
Ταξινομικά σχόλια: Το C. balansae είναι ονομαστό για το μεγάλο βάθος στο οποίο βρίσκονται οι βολβοί του, κάνοντας τους ουσιαστικά απρόσιτους στην συλλογή. Συγγενεύει με το C. macrophyllum, αλλά με τους χαρακτηριστικής υφής, μακρείς χιτώνες, τα λευκωπά άνθη και τα παχιά φύλλα, ξεχωρίζει εύκολα. Συχνά αναπαράγεται αγενώς, παράγοντας μικρά βοβλίδια. Από αυτά, εκφύεται ένα μόνο, μικρό φύλλο και όχι άνθος.
Flowering: (late August-) September – October. Leaves (late March-) April to May (-June).
Corm ovoid, up to 5 X 4 cm, tunics mostly coriaceous, finely ribbed outside, dark brown to blackish-brown, with a very long neck, at least 20 cm, frequently up to 50 cm long.
Leaves 3-4, hysteranthous, crowded at ground level or slightly above, up to 30 X 6 (-9.5) cm, suberect to patent, mostly oblong, obtuse, flattish, not or shallowly plicate, with a sunken, rather distinct mid-vein, slightly keeled, slightly undulate-twisted, thick, margins narrowly but distinctly cartilaginous, glabrous.
Flowers 3-6 (-11), whitish or palest purplish-lilac, sometimes obscurely tessellated. Tube extremely long, whitish. Tepals up to 7 X 1.3 (-1.7) cm, unequal. Filament channels shallow, glabrous. Stamens 1/3-1/2 as long as tepals, at least outer ones inserted in perianth throat below connection of segments. Filament white,
anthers yellow. Styles mostly distinctly overtopping stamens, white or sometimes purplish in upper part, thickened and curved at apex, stigmas decurrent.
Capsules at ground level, up to 4 X 2 cm, oblong. Seeds red-brown to brown, raphe region swollen to a yellowish appendage.
Chromosome number: 2n= 108.
Habitat: stony clayey slopes, meadows, shrubs, pine forests, on limestone, schist, 50-1700 (-2000) m, more often near sea level.
Distribution: E Aegean island (Rodos, Simi, Leros, Samos), SW Turkey. A reference from Poros (E. Peloponnisos), ‘propably refers to misslabelled material’ (Strid 2016).
Taxonomic notes. C. balansae is remarkable for the extreme depth at which the corm occurs, making them ‘inextricable’. Easily distinguished from other species by the characteristic texture and length of the tunics, the pale flowers and the thick leaves. Often reproduces vegetatively, producing small cormlets. Cormlets produce only one, small leave and no flower, covering large areas.
▼ Εξάπλωση του Colchicum balansae στην Ελλάδα και Δ Τουρκία / Distribution of Colchicum balansae in Greece and W Turkey
Κύρια βιβλιογραφική πηγή για αυτό το άρθρο:
Main reference course for this article:
Persson, K. 1999. The genus Colchicum in Turkey. II. Revision of the large-leaved autumnal species. – Edinb. J. Bot. 56 (1): 103-142.
Strid, A. 2016. Atlas of the Aegean flora. Part 1 & 2. – Berlin: Botanic Garden and Botanical Museum Berlin, Freie Universität Berlin. – Englera 33.
