Colchicum parnassicum Sartori, Orph. & Heldr., 1859
{Colchicum lingulatum var. parnassicum (Sart., Orph. & Heldr.) Stef., 1926, nom. illeg.}
Άνθιση: μέσα Ιουλίου – Αυγούστου (-αρχές Σεπτέμβρη).
Βολβός μέτριος, έως 4.5 (-6) Χ 4 (-4.5) εκ, ωοειδής ή σχεδόν σφαιρικός. Χιτώνες μεμβρανώδεις, σπανίως δερματώδεις, κιτρινοκάστανοι έως σκούροι ερυθροκάστανοι, με λαιμό έως 9 (-11.5) εκ.
Φύλλα 3- 4 (-5), υστεράνθια, σχεδόν όρθια έως όρθια-αποκλίνοντα, με αβαθή αυλάκωση (συχνά με ευκρινή καρίνα), μη- συνεστραμμένα, κράσπεδα συχνά ερυθροπόρφυρα. Εμφανίζονται Απρίλιο έως Ιούλιο. Μήκος έως 20 (-25) και πλάτος έως 4 (-4.5) εκ.
Άνθη 1-4, μοβ-πορφυρά έως βαθέως μοβ-πορφυρά ή ρόδινα-πορφυρά, συνήθως με έντονη δικτύωση, συχνά με πορφυρές λωρίδες κατά μήκος των νεύρων. Σωλήνας λευκωπός, σπανίως με αποχρώσεις μοβ-πορφυρές στην κορυφή. Τέπαλα μήκους έως 4.7 (-5.1) εκ, πλάτους έως 1.1. (-1.4) εκ. Στήμονες σε αυλακώσεις λείες ή με αραιή τρίχωση, προσαρτημένοι σε σημαντικά διαφορετικό ύψος. Βάση στημόνων διογκωμένη, υποκίτρινη (-κίτρινη), ανθήρες κίτρινοι. Στύλοι μακρύτεροι των στημόνων, με κορυφή αγκιστροειδή.
Κάψα, μόλις πάνω από το έδαφος, έως 3 εκ μήκους και έως 1.6 εκ πλάτους, επιμήκης έως ελλειψοειδής. Σπέρματα καφετί, με κιτρινόλευκο προσάρτημα.
Χρωμοσωματικός αριθμός: 2n=54.
Εξάπλωση: ΕΝΔΗΜΙΚΟ. Στα όρη Παρνασσός, Γκιώνα (Tan, Vold & Sfikas, 2006) και Ελικών (Kokmotos & Georgiadis, 2005).
Βιότοπος: πετρώδεις πλαγιές και λιβάδια, σε υπόστρωμα ασβεστολιθικό, και υψόμετρο 1500-2300μ.
Tαξινομικά σχόλια: το C. parnassicum συγγενεύει με το C. euboeum. Το δεύτερο όμως έχει σκουρότερους, σκληρότερους (ημιδερματώδεις) χιτώνες, που δεν δημιουργούν λαιμό και σχετικά πλατύτερα φύλλα.
Το C. graecum είναι μορφολογικά παρόμοιο, αλλά φυλογενετικά απομακρυσμένο. Είναι περισσότερο εύρωστο, με χιτώνες σκληρότερους και σκουρότερους, με άνθη χωρίς εμφανή δικτύωση και συχνά με περισσότερα φύλλα. Επίσης έχει διαφορετικό χρωμοσωματικό αριθμό.
Flowering: late July- August (-early September).
Corm up to 4.5 (-6) X 4 (-4.5) cm, ovoid to subglobose. Tunics membranous, yellowish-brown to dark reddish-brown, with a neck up to 9 (-11.5) cm long.
Leaves 3-4 (-5), hysteranthous, suberect to erecto-patent, not-twisted, up to 20 (-25) X 4 (-4.5) cm. LeavesfromApriltoJuly.
Flowers 1-4, lilac-purple or rose-purple, usually distinctly tessellated. Tube whitish. Tepals up to 4.7 (-5.1) X 1.1 (-1.4) cm. Filaments white, filament channels surrounded by low, glabrous to puberulous ridges, swollen base pale yellow, anthers yellow. Styles overtopping stamens, stigmas decurrent.
Capsules just above ground level, up to 3 X 1.6 cm, oblong to ellipsoid. Seeds brownish, raphe region yellowish-white.
Chromosome number: 2n=54.
Distribution: ENDEMIC to mountains Parnassos, Giona (Tan, Vold & Sfikas, 2006) and Elikon (Kokmotos & Georgiadis, 2005).
Habitat: stony slopes, screes and meadows, on limestone, 1500-2300m.
Taxomomic notes: C. parnassicum is closely related to C. euboeum, the latter differing in the darker, more coriaceous tunics, with no neck and by the relatively wider leaves. C. graecum is morphologically similar, but not closely related. It differs by the more robust habitat, the more coriaceous, darker tunics, the untesselleted flowers and by the, usually, more leaves. Also, by the different chromosome number.
▼ Συνολική εξάπλωση του Colchicum parnassicum / Total distribution of Colchicum parnassicum
Κύρια βιβλιογραφική πηγή για αυτό το άρθρο:
Main reference for this article:
Persson, 2009. – Pp. 288-289. In Phitos, Constantinidis & Kamari (editors), The Red Data Book of Rare and Threatened plants of Greece. – Hellenic Botanical Society, Patras.
Also:
Persson, K. 1991: Colchicum L. – Pp. 650-662. In: Strid, A. & Tan, K. (eds), Mountain flora of Greece, 2. – Edinburgh: Edinburgh Univ. Press.
Photos: Sotiris Alexiou, 10 VIII 2010, Parnassos, 1800μ.
